ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΣ ΕΞΑΣΚΗΣΗ

Γιώργος Αγγελόπουλος  

    (Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Τα Νέα» -ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 7-8 Νοεμβρίου).

Το ακόλουθο υλικό συγκεντρώθηκε με την βοήθεια του Κωνσταντίνου Πίκουλου , καθηγητή Τουρκικών σπουδών ( απόφοιτου από το Πανεπιστήμιο Κύπρου) και  κατόχου πτυχίου  Master από το πανεπιστήμιο του Exiter (Αγγλία)  με κατεύθυνση Ιστορική (Ιστορικός).

 

Οι χαμένες γλώσσες

Κάθε φορά που μια γλώσσα περιπίπτει σε αχρηστία, πεθαίνουν παραδόσεις, γνώσεις, έργα τέχνης. Τα τελευταία χρόνια η προσοχή των γλωσσολόγων έχει στραφεί στη διάσωση γλωσσικών ιδιωμάτων που κινδυνεύουν και η κοινή γνώμη έμαθε ιστορίες ανθρώπων που δεν έχουν πια συνομιλητές, που έχουν απομείνει οι μοναδικοί γνώστες γλωσσών οι οποίες θα πεθάνουν μαζί τους. Πέρα όμως από την καταγγελία των κινδύνων μιας γλωσσικής παγκοσμιοποίησης, οι γλωσσολόγοι προσπαθούν τώρα να δράσουν πρακτικά, για να διαφυλάξουν το λεξιλόγιο και τη μορφολογία των ιδιωμάτων που τείνουν να εξαφανιστούν. Ο Άντονι Άρισταρ είναι ένας από τους γλωσσολόγους αυτούς. 

Ο Άρισταρ είναι καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου του Ανατολικού Μίσιγκαν και την ερχόμενη εβδομάδα θα συμμετάσχει στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα σε μια συνάντηση των κορυφαίων ειδικών του τομέα, κατά την οποία θα παρουσιαστεί ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση της εξαφάνισης των γλωσσών. Ο Άρισταρ είναι από τους πρωτεργάτες του. Πρόκειται για έναν ενημερωτικό ιστότοπο για τις γλώσσες που κινδυνεύουν (www. linguistlist. org), ο οποίος δημιουργήθηκε με τη χρηματοδότηση του αμερικανικού Εθνικού Επιστημονικού Ιδρύματος και περιλαμβάνει δεδομένα, καταλόγους και τις τελευταίες έρευνες για το θέμα. «Μια γλώσσα δεν είναι φτιαγμένη μόνο από λέξεις και γραμματική», εξηγεί ο Άρισταρ στην ιταλική «Ρεπούμπλικα», «είναι ένα δίκτυο από ιστορίες που συνδέουν όλα τα πρόσωπα που κάποτε χρησιμοποιούσαν αυτή τη γλώσσα, έχει μέσα του όλα τα πράγματα που τα πρόσωπα αυτά έκαναν μαζί και όλες τις γνώσεις που η γλωσσική κοινότητα άφηνε στους απογόνους της. Ο θάνατος μιας γλώσσας είναι όπως ο θάνατος ενός είδους, μαζί της χάνεται ένας κρίκος της αλυσίδας και όλα όσα το τμήμα αυτό σήμαινε για το όλο». 

Σκεπτόμαστε με λέξεις, έτσι αν, για παράδειγμα, χάσουμε το 50% των γλωσσών της ανθρωπότητας, θα χάσουμε το ίδιο ποσοστό γνωστικών ικανοτήτων. Για να αποφευχθεί μια τέτοια τραγωδία, η τράπεζα δεδομένων των χαμένων γλωσσών θα χρησιμεύει επίσης για να επικεντρώνονται οι οικονομικοί πόροι στις γλώσσες που κινδυνεύουν περισσότερο. «Όσο μια γλώσσα είναι ακόμη ζωντανή», παρατηρεί ο Άρισταρ, «υπάρχει πάντα ελπίδα να μεταδοθεί κάτι στους επόμενους. Αν δεν κάνουμε αυτή τη δουλειά, θα έρθει μια ώρα που οι μόνοι πολιτισμοί που θα έχουν απομείνει θα είναι αυτοί που εκφράζονται από τις “μεγάλες” γλώσσες: αγγλικά, ισπανικά, κινέζικα και αραβικά». 

Το πρόβλημα της εξαφάνισης γλωσσών δεν είναι καινούργιο. Υπολογίζεται ότι τα τελευταία 500 χρόνια έχουν χαθεί οι μισές από τις γλώσσες του κόσμου. Οι γλωσσολόγοι προβλέπουν πως μέσα στα επόμενα 100 χρόνια θα πάψει να υπάρχει περίπου το 90% των 7.000 γλωσσικών ιδιωμάτων που ομιλούνται στον κόσμο- μαζί τους και μεγάλο μέρος της σοφίας της ανθρωπότητας που είναι κωδικοποιημένη στις γλώσσες.

Ερωτήσεις :  

1.     Να γίνει η περίληψη του παραπάνω κειμένου.

2.     (Το πρόβλημα της εξαφάνισης γλωσσών… μαζί τους και μεγάλο μέρος της σοφίας της ανθρωπότητας που είναι κωδικοποιημένη στις γλώσσες). Να βρεθούν οι τρόποι και τα μέσα  πειθούς της παραγράφου.

3.     Να βρεθεί η συλλογιστική πορεία του κειμένου.

4.     Να δοθούν τα αντώνυμα των παρακάτω λέξεων και να γραφεί ένα νέο ουσιαστικό από το β’ συνθετικό των παρακάτω λέξεων : αχρηστία, προσοχή, συμμετάσχει, αντιμετώπιση, τραγωδία.

5.     «Το πρόβλημα της εξαφάνισης γλωσσών δεν είναι καινούργιο. Υπολογίζεται ότι τα τελευταία 500 χρόνια έχουν χαθεί οι μισές από τις γλώσσες του κόσμου. Οι γλωσσολόγοι προβλέπουν πως μέσα στα επόμενα 100 χρόνια θα πάψει να υπάρχει περίπου το 90% των 7.000 γλωσσικών ιδιωμάτων που ομιλούνται στον κόσμο- μαζί τους και μεγάλο μέρος της σοφίας της ανθρωπότητας που είναι κωδικοποιημένη στις γλώσσες.». Σε 400 περίπου λέξεις αναπτύξτε πως αντιλαμβάνεστε το παραπάνω απόσπασμα (κυρίως σε σχέση με τα υπογραμμισμένα σημεία).