Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

παραδείγματα από όλα τα κείμενα του σχολικού βιβλίου.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ

ΚΕΙΜΕΝΟ 21

1.      nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : nam Pisaurum dicitur illic auro pensato. (αφαιρετική απόλυτος)

ΚΕΙΜΕΝΟ 23

2.      Deinde, cum lacrimae suae , diu cohibitae, vincerent / prorumperentque, egrediebatur

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Deinde, lacrimis suis , diu cohibitis, vincentibus prorumpentibusque, egrediebatur(αφαιρετική απόλυτος)

ΚΕΙΜΕΝΟ 24

3.      cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua quaereret

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Ennio eum a ianua quaerente (η πρώτη πρόταση δεν μετατρέπεται)

4.      etsi domi erat.    

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : δεν μετατρέπεται, γιατί δεν υπάρχει μετοχή ενεστώτα του sum

5.      Tum Ennius indignatus, quod Nasica tam aperte mentiebatur, inquit

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Tum Ennius indignatus, Nasica tam aperte mentiente, inquit

6.      Ego, cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse;   

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Ego te quaerens ancillae tuae credidi te domi non esse;  

ΚΕΙΜΕΝΟ 27

7.      quae scripsisset

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : scripta (ab eo)

8.      quae dura et acerba nascuntur

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : dura et acerba nascentia

ΚΕΙΜΕΝΟ 28

9.      Postea Plato quidam Sardianus, cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset, hominem comprehendit

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Postea Plato quidam Sardianus, eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognitum, hominem comprehendit (συνημμένη στο hominem)

ΚΕΙΜΕΝΟ 29

10.  Cum Octavianus post victoriam Actiacam Romam rediret, homo quidam ei occurrit corvum tenens

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Octaviano post victoriam Actiacam Romam redeunti homo quidam ei occurrit corvum tenens;    (συνημμένη στο ei=Octaviano)

11.  quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ :  avi(-e) non respondente (αφαιρετική απόλυτος, μετοχή ενεστώτα)

ΚΕΙΜΕΝΟ 30

12.  si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus 

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ :  habente Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus  (αφαιρετική απόλυτος, μετοχή ενεστώτα)

13.  Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit sed in  Asia continenter vixit.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Murenam laudare debemus, Asia visa (αφαιρετική απόλυτος, εννοείται ποιητικό αίτιο a Murena)

(σε μετοχή μπορεί να μετατραπεί μόνο η πρώτη πρόταση. Η μετατροπή της δεύτερης πρότασης δεν είναι αποδεκτή γραμματικά και νοηματικά.)

ΚΕΙΜΕΝΟ 31

14.  Is cum aliquando castris abiret, edixit ut

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Is aliquando castris abiens, edixit ut ...(χρονική μετοχή ενεστώτα, σύγχρονο, συνημμένη στο is)

15.  Sed consul in castra, cum in castra revertisset, adulescentem, …morte multavit.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Sed consul in castra reversus adulescentem, …morte multavit. (χρονική μετοχή παρακειμένου, προτερόχρονο, συνημμένη στο consul – το ρ. είναι αποθετικό-ημιαποθετικό και δεν τίθεται ζήτημα μετατροπής της σύνταξης από ενεργητική σε παθητική)

ΚΕΙΜΕΝΟ 32

16.  quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : quae iacerent in tenebris omnia, litterarum lumine non accedente (αφαιρετική απόλυτος)

ΚΕΙΜΕΝΟ 34

17.  Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Tum Scipio se ipsum captum venisse eis (iis-is) existimatis praesidium domesticorum in tecto conlocavit. (νόθος αφαιρετική απόλυτος αιτιολογική μετοχή, δηλώνει το προτερόχρονο)

18.  Quod ut praedones animadverterunt , … ... appropinquaverunt et ... nuntiaverunt

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Quo (=eo) animadverso praedones ... appropinquaverunt et ... nuntiaverunt ...(νόθος αφαιρετική απόλυτος χρονική μετοχή, δηλώνει το προτερόχρονο)

19.  Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores resecari eosque intromitti iussit

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : His a domesticis Scipioni relatis is fores resecari eosque intromitti iussit. (αφαιρετική απόλυτος χρονική μετοχή, δηλώνει το προτερόχρονο)

20.  Cum ante vestibulum dona posuissent, praedones domum reverterunt.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Ante vestibulum donis positis … praedones domum reverterunt. (νόθος αφαιρετική απόλυτος χρονική μετοχή, δηλώνει το προτερόχρονο)

ΚΕΙΜΕΝΟ 36

21.  cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, vultum risu solvit et protinus dixit

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : magno pondere auri publice misso ad eum allato, vultum risu solvit et protinus dixit (αφαιρετική απόλυτος χρονική μετοχή παθητικού παρακειμένου, δηλώνει το προτερόχρονο)

ΚΕΙΜΕΝΟ 37

22.  In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse nequeamus.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : quo deo vel casu aliquo non subventuro  (μετοχή μέλλοντα σε αφαιρετική απόλυτο )

23.  sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, (a) me clamante nihil esse bello civili miserius (αφαιρετική απόλυτος)

ΚΕΙΜΕΝΟ 38

24.  Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen.  

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Caecilia, uxor Metelli, more prisco omen nuptiale petens filiae sororis, ipsa fecit omen.

25.  quam Metellus, dum vixit,  multum amavit ;  

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : quam Metellus vivens multum amavit ;   (αν και το ρήμα είναι παρακειμένου, μετατρέπουμε σε μετοχή ενεστώτα, γιατί δηλώνεται το σύγχρονο)

ΚΕΙΜΕΝΟ 40

26.  cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : dixit is Sullae minitanti ei instanti.( instanti : χρονική μετοχή ενεστώτα, συνημμένη στο έμμεσο αντικείμενο του ρ. Sullae- η μετοχή minitanti επίσης σε δοτική, συνημμένη στο Sullae)

27.  Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. 

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : “Mihi (a) te ostendente agmina militum, quibus curiam circumsedisti; mortem (a) te minitante, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium.  (αφαιρετικές απόλυτες εναντιωματικές μετοχές ενεστώτα, δηλώνουν το σύγχρονο)

ΚΕΙΜΕΝΟ 41

28.  Tu autem…sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Tu autem…sermone abhinc multis annis obsoleto uteris neminem scire atque intellegere volens (πιο εύχρηστη η συνώνυμη μετοχή cupiens), quae dicas

29.  atque id, quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoria et in pectore

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : atque id, a C. Caesare scriptum, habe semper in memoria et in pectore: (η μετοχή λειτουργεί ως παράθεση στο id-το id μπορεί και να παραλειφθεί, ώστε η αναφορική μετοχή να λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρ. habe :  atque a C. Caesare scriptum habe semper in memoria et in pectore: )

ΚΕΙΜΕΝΟ 42

30.  Nonnulli sunt in hoc ordine, qui aut ea, quae imminent, non videant, aut ea, quae vident, dissimulent

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Nonnulli sunt in hoc ordine, aut ea , quae imminent, non videntes, aut ea, quae vident,  dissimulentes.

31.  Nonnulli sunt in hoc ordine, qui aut ea, quae imminent, non videant…

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Nonnulli sunt in hoc ordine, qui aut imminentia, non videant…(το ea παραλείπεται)

32.  Si iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum fore.....

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Nunc intellego, isto in Manliana castra perventuro, quo intendit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum, qui non fateatur. (αφαιρετική απόλυτος μετοχή μέλλοντα. Η μετοχή μέλλοντα χρησιμοποιείται εδώ, γιατί το pervenerit =υποτακτική παρακειμένου σε πλάγιο λόγο, προέρχεται από οριστική συντελεσμένου μέλλοντα στον ευθύ λόγο.

33.  Nunc intellego … neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum, qui non fateatur.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : neminem tam improbum, non videntem coniurationem esse factam, neminem tam improbum, non fatentem. (επιθετικές μετοχές συνημμένες στα δύο neminem)

ΚΕΙΜΕΝΟ 43

34.  Qui potuisti populari hanc terram, quae te genuit atque aluit   

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ :

Qui  (tu) potuisti populari hanc terram genitus atque al(i)tus ab ea? (μετοχές παθητικού παρακειμένου συνημμένες στο υποκείμενο του ρ. tu, το οποίο μπορεί και να παραλειφθεί,το ab ea εμπρόθετος ποιητικού αιτίου)

35.  ego nisi (te) peperissem (=αν εγώ δε σε είχα γεννήσει), Roma non oppugnaretur

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : (a) te non parto a me (=αν εσύ δεν είχες γεννηθεί από εμένα), Roma non oppugnaretur (αφαιρετική απόλυτος μετοχή παθητικού παρακειμένου-το εννοούμενο αντικείμενο του ρ. peperissem te(=σε αιτιατική), μετατρέπεται σε υποκείμενο της αφ.απολ. μετοχής parto (a) te (=σε αφαιρετική)  - το a me είναι ποιητικό αίτιο)

36.  nisi filium haberem, libera in libera patria mortua essem.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : ego filium non habens, libera in libera patria mortua essem.  (μετοχή ενεστώτα, συνημμένη στο υπ. του ρ. essem)

37.  at contra hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : at contra hos, (a) te pergente, aut immatura mors aut longa servitus manet. (μετοχή ενεστώτα σε αφαιρετική απόλυτο )

ΚΕΙΜΕΝΟ 44

38.  Tum intellexi, quos fidos amicos habuissem, quos infidos, cum iam neutris gratiam referre poteram.     

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Tum intellexi, quos fidos amicos habuissem, quos infidos, iam neutris gratiam referre potens

ΚΕΙΜΕΝΟ 46

39.  ut laudandus is sit, qui pro re publica cadat

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : ut laudandus sit pro re publica cadens (πρέπει να παραλειφθεί το is της προτάσεως, ώστε η μετοχή να λειτουργεί ως υποκείμενο του ρ.)

ΚΕΙΜΕΝΟ 47

40.  Etsi super vestem earum deprehendit canos, tamen Augustus dissimulavit eos vidisse...

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : super vestem earum deprehensis canis, tamen Augustus dissimulavit eos vidisse...     (νόθος αφαιρετική απόλυτος εναντιωματική μετοχή, δηλώνει το προτερόχρονο)

ΚΕΙΜΕΝΟ 49

41.  Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset, cultellum tonsorium quasi ungium resecandorum causa poposcit.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Porcia, Bruti uxor, viri sui consilio de interficiendo Caesare cognito, cultellum tonsorium quasi ungium resecandorum causa poposcit. (νόθος αφαιρετική απόλυτος χρονική μετοχή παθητικού παρακειμένου, δηλώνει το προτερόχρονο)

42.  Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam venit, quod tonsoris praeripuisset officium.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ : Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam venit, tonsoris officiο ab ea praerepto. (αφαιρετική απόλυτος αιτιολογική μετοχή παθητικού παρακειμένου, δηλώνει το προτερόχρονο)